بهترین شیوه امر به معروف

بهترین شیوه امر به معروف

1 - البته دقت شود "امر به معروف " بر "نهی از منکر " اولـــویت و ارجحیت دارد.

2 - اگر میخواهیم به کسی تذکر بدهیم . امام خامنه ای  فرمودند :"بگویید : این کار شما خـــلاف است ، نکنید ؛ "**

3 - در بیشتر موارد بهتر است و بهتر بگوییم حتما با یک هــدیه حتی کوچک همراه باشد .داستان زیر را حتما بخوانید ***

4 - بر اساس راه کار قرآنی می توان بر نمــاز بعنوان باز دارنده از فحشا و منکر آنهم بر جماعت خواندنش تاکید کرد .شرکت در نماز جمعه نیز راه کار مهمی است  .

" استعانت از امام زمان و شهدای گرانقدر را فراموش نکنیم ."

....................................          ...............................................     .........................................         ....................

امام علی علیه‌السلام: «و ما اعمال البر کلها و الجهاد فی سبیل‌الله عندالامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا کنفثه فی بحر لجی»: تمام کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا، در مقابل امر به معروف و نهی از منکر به اندازه‌ی آب دهانی در مقابل دریایی پهناور بیش نیست!» دو فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر که هر دو جزء فروع ده‌گانه دین مبین اسلام می‌باشند، آنچنان جایگاه والایی در شرع مقدس اسلام دارند که در حدود 30 آیه از آیات قرآن کریم با الفاظ و عبارات مختلف در خصوص آن‌ها نازل گردیده است. علاوه بر آن، در سخنان معصومین علیهم‌السلام، در خصوص آن‌ها نکات فراوانی بیان گردیده که در منابع و متون معتبر حدیث ما ثبت و ضبط شده است. فقها و محدثین نیز در کتاب‌های خود هر یک بابی را تحت این عنوان باز کرده و درباره‌ی آن مطالب ارزنده‌ای را نگاشته‌اند. در اهمیت و منزلت این دو فریضه همین بس که جزء فروع دین شمرده شده‌اند.

با این حال، با کمال تأسف باید اذعان نمود که آن‌طور که شایسته است در قرون و اعصار مختلف تاریخ اسلام، این دو فریضه، اولاً زوایا و ظرایف و نیز مسائل مختلف آن‌ها به عنوان دو واجب شرعی به خوبی بیان نگردیده است و ثانیاً به خوبی اجرا نشده؛ تا جایی که امروزه و بالاخص پس از پیروزی انقلاب پربرکت جمهوری اسلامی ایران، از آن‌ها به عنوان دو فریضه‌ی «فراموش شده» یاد می‌شود و برای به جریان افتادنشان «ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر» تأسیس گردیده است.**

محورهای ذیل از بیانات رهبر انقلاب قابل استخراج است:

1. «ما هنوز تا یک جامعه کاملاً اسلامی که نیکبختی دنیا وآخرت مردم را به طور کامل تأمین کند و تباهی وکجروی و ظلم و انحطاط را ریشه کن سازد . فاصله زیادی داریم . این فاصله ، باید با همت مرم وتلاش مسئولان طی شود و پیمودن آن ، با همگانی شدن امر به معروف ونهی ازمنکر آسان گردد.»[1]

2. فضاسازی اسلامی محیط با امر به معروف و نهی از منکر:

«با عواملی که محیط را از شکل اسلامی خارج کنند مقابله کنید، با گفتار ، با سخنرانی ، با پخش جزوات مناسب ، با تذکرات بجا ، با امر به معروف ونهی از منکر ؛ که وظیفه شما در داخل محیط کاری تان ودر همه جاهاست ! با این روشها ، کاری کنید که فضا، فضای اسلامی شود. یعنی هر کس وارد این اداره ، وارد این شرکت دولتی شد ، وارد این کارخانه شد ، احساس کند اینجا جای مسلمانهاست و محیط ، اسلامی ست، این ، وظیفه عمده شماست وهمه موظفند در این وظیفه به شما ، کمک کنند. این بانوان مسلمانی که در ادارت اند ،رفتارشان، لباسشان ، منششان ، باید مسلمانی باشد و شما دراین زمینه ، تکلیف ومسئولیت دارید . البته با روش اسلامی با همان شیوه ای که نهی از منکر اسلامی دارد ؛ نه با روشهای غیر اسلامی وبا خشونتهای نادرست.»[2]

3. لزوم پاکی نفس برای اجرای این فریضه:

« دشمن از راه اشاعه فرهنگ غلط ، فرهنگ فساد وفحشا ، سعی میکند ، جوانهای ما را از ما بگیرد ، کاری که دشمن از لحاظ فرهنگی میکند ، یک تهاجم فرهنگی ، بلکه باید گفت یک «شبیخون فرهنگی »، یک «غارت فرهنگی » ویک «قتل عام فرهنگی» ست. امروز دشمن این کار را دارد با ما می کند . چه کسی میتواند از این فضیلتها دفاع کند ؟ آن جوان مومنی که دل به دنیا نبسته ، دل به منافع شخصی نبسته است . می تواند بایستد واز فضیلتها دفاع کند. کسی که خودش آلوده وگرفتار است که نمی تواند از فضیلتها دفاع کند ! این جوان با اخلاص ، می تواند دفاع کند . این جوان ، از انقلاب ، از اسلام ، از فضائل و ارزشهای اسلامی می تواند دفاع کند. لذا چندی پیش گفتم :« همه امر به معروف ونهی ازمنکر کنند» الان هم عرض می کنم ، نهی از منکر کنید ، این ، واجب است این مسئولیت شرعی شماست امروزمسئولیت انقلابی شما هم هست . البته جوان حزب الهی هم باید باهوش باشد ، باید چشمهایش را باز کند و نگذارد کسی در صفوف اورخنه کند و به نام امر به معروف ونهی ازمنکر ، فساد ایجاد نماید که چهره حزب الله را خراب کند . باید مواظب باشید، این به عهده خودتان است، من یقین دارم - و تجربه های این چند سال هم نشان داده – تا نیروهای مومن وجزب الهی برای انجام کاری به میدان می آیند، یک عده عناصر بدلی ودروغین با نام اینها ، درگوشه ای فسادی ایجاد می کنند ، تا ذهن مسئولین را نسبت به نیروهای مومن و حزب الهی ومردمی چرکین کنند . مواظب باشید ، مسئله امر به معروف ونهی ازمنکر ، مثل مسئله نماز است ، یاد گرفتنی است باید بروید ویاد بگیرید . مسئله دارد که کجا و چگونه باید امر به معروف ونهی از منکر کرد .»[3]

4. استفاده از سلاح زبان و منطق:

« امر به معروف و نهی از منکر را اقامه کنید، جوانان در محیط خودشان ، امر به معروف و نهی از منکر کنند. چرا که این واجب – امر به معروف، امر به کارهای خوب – در جامعه اسلامی هنوز اقامه نشده است؟ نگویید به من چه ؛ او هم نمی تواند بگوید به تو چه ؛ اگر هم گفت ، شما اعتنا نکنید. بعضی خیال می کنند ، تا منکری دیده شد ، باید با مشت به سراغش بروند! نه، ما سلاحی داریم که از مشت کارگرتر است . آن چیست؟ سلاح زبان. زبان از مشت خیلی کارگرتر و نافذتر و موثرتر است ؛ مشت کاری نمی کند. بعضی از جوانان به ما نامه می نویسند که اجازه بدهید ما با این تظاهرات منکراتی ، مقابله و مبارزه کنیم . خیلی خوب ، مقابله کنید؛ اما چطور ؟ بریزید طرف مقابل را تکه پاره کنید؟! نه ، این نیست. حرف بزنید، بگویید ؛ یک کلمه بیشتر هم نمی خواهد ؛ لازم نیست یک سخنرانی بکنید . کسی که می بینید خلافی مرتکب می شود – دروغ ، غیبت ، تهمت ، کینه ورزی نسبت به برادر مومن ، بی اعتنایی و محرمات دین ، بی اعتنایی به مقدسات ، اهانت به پذیرفته های ایمانی مردم ، پوشش نامناسب ، حرکت زشت – یک کلمه آسان بیشتر نمی خواهد ؛ بگویید : این کار شما خلاف است ، نکنید ؛ لازم نیست که با خشم همراه باشد . شما بگویید ، دیگران هم بگویند ، گناه در جامعه خواهد خشکید . چرا کسانی از گفتن ابا می کنند ؟ یک عده بر اثر ضعف نفس از گفتن ابا می کنند . یک عده هم خیال می کنندکه گفتن فایده ای ندارد. باید با دست جلو بروند ! نه ، زبان از دست خیلی مهمتر است. امر به معروف و نهی از منکر را اقامه کنید ؛ نگذارید جوامع جوان – چه در مدرسه ها ، و چه در دانشگاهها – کار به فساد بکشد ، این مراکز برای دشمن هدف است . بدانید که نسل جوان این جامعه و این ایران اسلامی زنده است ؛ دشمن این را هم بداند، با بودن شما جوانان مومن ، حجت برما تمام است.»[4]« بهترین شیوه برخورد با منکرات چیست؟ بستگی به این دارد که چه کسی بخواهد برخورد بکند، اگر شما بخواهید برخورد کنید «زبان» است. شما به غیر از زبان ، هیچ تکلیف دیگری ندارید، نهی از منکر برای مردم ، فقط زبانی است. البته برای حکومت ، اینطور نیست . اگر منکر بزرگی باشد ، برخورد حکومت احیانا ممکن است ، برخورد قانونی و خشن هم باشد ؛ لیکن نهی از منکر و امر به معروفی که در شرع مقدس اسلام هست ، زبان است. (انما هی اللسان).

تعجب نکنید ، من به شما عرض می کنم که تأثیر امر و نهی زبانی – اگر انجام بگیرد – از تاثیر مشت پولادین حکومتها بیشتر است ، من چند سال است که گفته ام امر به معروف و نهی از منکر . البته عده ای این کار را می کنند ؛ اما همه نمی کنند. همه تجربه نمی کنند ، می گویند آقا چرا اثر نمی کند ؛ تجربه کنید . منکری را که دیدید، با زبان تذکر دهید ، اصلا لازم هم نیست زبان گزنده باشد و یا شما برای رفع آن منکر ، سخنرانی بکنید ؛ یک کلمه بگویید : آقا! خانم! برادر! این منکر است . شما بگویید ، نفر دوم بگوید ، نفر سوم بگوید ، نفر دهم بگوید، نفر پنجاهم بگوید؛ کی می تواند منکر را ادامه بدهد؟ البته به شما بگویم عزیزان من! منکر را باید بشناسید ، چیزهایی ممکن است به نظر بعضی منکر بیاید؛ در حالیکه منکر نباشد. باید معروف و منکر را بشناسید. واقعاً باید بدانید این منکر است . بعضی گفته اند که باید احتمال تأثیر وجود داشته باشد . من می گویم احتمال تأثیر همه جا قطعی است ؛ مگر در نزد حکومتهای قلدر ، قدرتمندها و سلاطین . آنهایند که البته حرف حساب به گوششان فرو نمی رود و اثر نمی کند ؛ اما برای مردم چرا . برای مردم ، حرف اثر دارد. بنابراین، پاسخ من این شد که بهترین روش برای شما که از من سوال کردید ، «زبان» است.»[5]

5. لزوم هموار کردن راه برای این واجب الهی:

« ما عرض کردیم به ملت عزیز ؛ و گفتیم که امر به معروف و نهی از منکر ، این واجب الهی را بر پا بدارید و در بین جوانان در سراسر کشور ، شور و غوغایی بوجود آمد ، پس پیداست این جوانان متمایل به امر به معروف و نهی از منکر هستند، بنابراین وظیفه ما ، قانون گذاران و مجریان است که راه و زمینه را برای اجرای این واجب الهی هموار و فراهم کنیم.»[6]

6. لزوم هدایت مردم در کیفیت اجرای این فریضه:

« علمای دین باید مردم را هدایت کنند ، باید راهنمایی کنند ، کیفیت نهی از منکر را بیان کنند ومنکر را برای آنها شرح دهند باید خطرات را بشناسیم.»[7]

7. امر به معروف و نهی از منکر ضامن برپاداشتن همه فرایض اسلام:

«امر به معروف ونهی ازمنکر که یکی از ارکان اساسی اسلام و ضامن بر پاداشتن همه فرایض اسلامی است ، باید در جامعه ما احیاء شود و هر فردی از آحاد مردم ، خود را در گسترش نیکی وبر چیده شدن زشتی و گمراهی وفساد ، مسئول احساس کند. ما هنوز تایک جامعه کاملاً اسلامی که نیکبختی دنیا و آخرت مردم را به طور کامل تامین کند و تباهی وکجروی وظلم وانحطاط را ریشه کن سازد، فاصله زیادی داریم این فاصله ، باید با همت مردم وتلاش مسئولان طی شود.»[8]

8. مرحله زور بر عهده حکومت است:

«امر به معروف ، یک مرحله گفتن و یک مرحله عمل دارد ؛ مرحله عمل ، یعنی اقدام با دست و بازور؛ این مرحله ، امروز به عهده حکومت است وباید بااجازه حکومت انجام بگیرد ولاغیر.»[9]

9. ضامن حیات طیبه در نظام اسلامی:

« امر به معروف و نهی از منکر ، یاد آوری یک واجب فراموش شده است ؛ ما باید خود را به سرچشمه اسلام برسانیم تا زندگی به تمامی شیرین شود. قرآن کریم می فرماید: «الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاه و اتوا الزکوه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر» من می خواهم این واجب فراموش شدة اسلام را به یاد شما ملت ایران بیاورم ؛ امر به معروف و نهی از منکر ، همه آحاد مردم باید وظیفه امر کردن به کار خوب و نهی کردن از کار بد را برای خود قائل باشند. این ، تضمین کننده حیات طیبه در نظام اسلامی خواهد بود. عمل کنیم تا آثارش را ببینیم . امر به معروف ، یک مرحله گفتن و یک مرحله عمل دارد . مرحله عمل ، یعنی اقدام با دست و بازو ، این مرحله ، امروز به عهده حکومت است و باید با اجازه حکومت انجام بگیرد و لا غیر. اما گفتن با زبان ، بر همه واجب است و همه باید آن را بدون ملاحظه انجام بدهند.»[10]

10. محدود نکردن دایره منکرات:

« گناهکار هم فقط بد حجاب نیست ؛ که بعضی فقط به مسئله بد حجابی چسبیده اند. این ، یکی از گناهان است؛ و از خیلی از گناهان کوچکتر است ، خلافهای فراوانی از طرف آدمهای لاابالی در جامعه وجود دارد ؛ خلافهای سیاسی ، خلافهای اقتصادی ، خلاف در کسب و کار ، خلاف در کار اداری ، خلافهای فرهنگی ، اینها همه خلاف است ، کسی غیبت می کند ، کسی دروغ می گوید ، کسی توطئه می کند ، کسی مسخره می کند ، کسی کم کاری می کند ، کسی ناراضی تراشی می کند ، کسی مال مردم را می دزدد ، کسی آبروی مردم را بر باد می دهد . اینها همه منکر است . در مقابل این منکرها ، عامل بازدارنده ، نهی است ؛ نهی از منکر . بگوئید «آقا نکن» ، این تکرار «نکن» ، برای طرف مقابل ، شکننده است.»[11]

« البته امر به معروف و نهی از منکر حوزه های گوناگونی دارد که باز مهمترینش حوزه مسئولان است ؛ یعنی شما باید ما را به معروف امر ، و از منکر نهی کنید. مردم باید از مسئولان ، کار خوب را بخواهند ؛ آن هم نه به صورت خواهش و تقاضا ؛ بلکه باید از آنها بخواهند . این مهمترین حوزه است ؛ البته فقط این حوزه نیست ؛ حوزه های گوناگونی وجود دارد. در مسأله امر به معروف و نهی از منکر ، فقط نهی از منکر نیست ، امر به معروف و کارهای نیک هم هست. برای جوان ، درس خواندن ، عبادت کردن ، اخلاق نیک ، همکاری اجتماعی ، ورزش صحیح و معقول و رعایت آداب و عادات خوب در زندگی ، همه جزو چیزهای خوب است . برای یک مرد ، برای یک زن و برای یک خانواده ، وظایف خوب و کارهای بزرگی وجود دارد. هرکسی را که شما به یکی از این کارهای خوب امر بکنید – به او بگویید و از او بخواهید – امر به معروف است. نهی از منکر هم فقط نهی از گناهان شخصی نیست . تا می گوییم نهی از منکر ، فوراً در ذهن مجسم می شود. که اگر یک نفر در خیابان رفتار و لباسش خوب نبود ، یکی باید بیاید و او را نهی از منکر کند ؛ فقط این نیست ؛ این جزء دهم است.»[12]

[1] پیام مقام معظم رهبری به مناسبت اولین سالگرد ارتحال امام (ره) درمورخه 10/3/69

[2] بیانات حضرت آیت الله خامنه ای به اعضای انجمن های اسلامی ادارات ، کارخانجات و بیمارستانها در مورخه 4/6/71

[3] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با فرماندهان نیروی مقاومت بسیج سراسر کشور در سالروز شهادت امام سجاد (ع) 22/4/71

[4] مورخه 15/8/ 1370 دیدار معظم له با گروه کثیری از دانشجویان و دانش آموزان به مناسبت سیزدهم آبان

[5] مورخه 22/2/77 بیانات مقام معظم رهبری در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه تهران

[6] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار قشرهای مختلف جامعه درمورخه 29/7/71

[7] بیانات مقام عظمای ولایت در دیدار علما و رحانیون درمورخه 7/5/71

[8] بیانات ولی امر مسلمین در پیامی بمناسبت اولین سالگردارتحال امام خمینی (ره) در مورخه 10/3/69 خطاب به مردم ومسئولین

[9] بیانات مقام معظم رهبری در دیدارباجمع کثیری از اقشار مختلف مردم قم به مناسبت فرا رسیدن 19 دی ماه (سالروز قیام مردم قم ) درمورخه 16/10/68

[10] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار جمع کثیری از اقشار مختلف مرم قم به مناسبت فرا رسیدن 19 دی ماه (سالروز قیام مرم قم) در مورخه 19/10/ 68

[11] بیانات مقام عظمای ولایت در دیدار اقشار مختلف مردم در مورخه 29/7/71

[12] بیانات مقام معظم رهبری در خطبه های نماز جمعه مورخه 25/9/79

........................................................................................................................

***داستان:یکی از علما در برگشت از زیارت حرم حضرت امام رضا علیه السلام یک خانم بد حجاب را بهمراه همسرشان میبینند.به جوان می گوییند ایا به شما بگویم همس شما در آتش می سوزد چه می کنید ؟آیا کاری برای نجات ایشان انجام می دهید ؟

این جوان می گوید بله ایشان را نجات می دهم .این عالم بزرگوار می فرمایند همسر شما بخاطر نداشتن حجاب هم اکنون در آتش میسوزد .به این مرد جوان مبلغ صد تومان میدهد و میگویند عزیزم یک قواره چادر بگیر برای همسرت .

این اتفاق در 40 ،50 سال پیش و زمانی بوده که بازار به حرم امام رضا علیه السلام  متصل بوده است .